به لحاظ تعریف، آینده ناشناخته است. این بدین معنا است که احتمالات بسیاری پیرامون چیستی آن وجود دارد(عاضدی تهرانی،1387: 21) آﯾﻨﺪه ﻧﮕﺮی در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﺧﺮدﻣﻨﺪاﻧـﻪ و ﺣﮑﯿﻤﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ ﭼـﺎﻟﺶ ﻫـﺎی ﭘﺪﯾـﺪ آﻣـﺪه در ﭘـﯽ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﻫﺎﺳﺖ( مرادی پور، نوروزیان، 1384: 45) در کتاب آسمانی قران کریم هم در بسیاری از آیات خود که در غالب داستان و سرگذشت اقوام برای تذکر و عبرت انسان بیان کرده است، ضمن برشمردن آینده مذموم و جهمنی کفار و بدکاران مومنین را به آینده ای رضایت بخش دعوت می کند. در واقع قرآن کریم همچون آیۀ فَاعْتَبِروُا یَا اُولِى الاَبْصَارِ پس عبرت بگیرید اى صاحبان چشم (:آیه 2) و همچنین آیۀ لَقَدْ كَان فِى قِصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لاِوُلِى الالْبَاب درسرگذشت آنان درس عبرتى براى صاحبان اندیشه بود (یوصف: آیۀ 111) از انسان های بصیر و صاحب اندیشه می خواهد که با مطالعه و تاّمل در سرگذشت انسان هایی که عاقبت کار خود دیده اند عاقبت اندیشی کنند و از تکرار منکرات که مزیتی برای آنان ندارد دست بردارند. و در جای دیگر خداوند سیر و گردش در طبیعت را که باعث زلالی دل ها و درک حقیقت می داند.(حج: آیۀ 46)
اما هر برنامه ریزی شهری با دشواری پیش بینی آینده یک شهر در یک افق زمانی 15 یا 20 سال مواجه است. که عملیات تدوین، تفسیر و اجرای آن را را به سختی مواجه می سازد، ضمن اینکه بازخورد اینگونه اقدامات نیز خود کمتر از مراحل اولیه نیست و گاها بسیار پیش می آید عناصر درگیر در برهه های زمانی خاص سیر یک برنامه را به فراخور نیاز دگر سازند. دگرگونی را نیز می توان به عنوان یک ﭘﺪﯾﺪه ی ﻋﺎدی در هر ﺟﺎﻣﻌﻪ ای در هر زمان و مکانی برشمرد، و هم چنین پر واضح است که در طول تاریخ تغییر و دگرگونی طرح و برنامه ها روﻧـﺪی ﭘﯿﻮﺳـﺘﻪ و ﻃـﻮﻻﻧﯽ دارد که برای حل این موضوع چاره ای جز انعطاف پذیری طرح ها و برنامه ها نیست. انعطافی که با آﻳﻨﺪه نگری تکمیل می گردد و تلاش دارد از ﻗﺒﻞ و ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲﻛﺮدن، ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮای واﻛﻨﺶ ﻣﻨﺎﺳـﺐ اﻳﺠـﺎد ﻛﻨـﺪ.( فاطمی ،1391: 10) از نمونه های آینده نگری در قرآن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ: پیش از شما مللی بودند و رفتند پس گردش کنید در زمین تا ببیند چگونه هلاک شدند آنان که وعده های خدا را تکذیب کردند. ( آل عمران:137)
یا اَیُهَاالذَّینَ امَنوا أنِ الْاَحْبارِ وَالرَّهْبانِ لِیَاْكُلوُنَ امَوْالَ الناسَّ بِالباطِل و یَصْدوّنَ عن سبیل ا… انسان در مقابل آنچه مصرف می‌كند باید تولیدات یا خدمات تحویل دهد و به نحوی به جامعه‌اش خدمت كند و الا از مصادیق اَكْل الاموال بالباطل » خواهد بود. (توبه :آیه34)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَأْكُلُواْ الرِّبَا أَضْعَافًا مُّضَاعَفَةً وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ )) ای مومنان! ربا را چندین و چند برابر ( مگیرید و ) مخورید، و از خدا بترسید، تا مگر به رستگاری دست یابید.(آل عمران:130)
خداوند در سوره های فوق سرپیچی از حق و عدم باور به وعده های الهی را مصداق هلاک شدن اقوام و ملت ها می داند. و ضمن نفی مصرف گرایی مطلق، انسان را به تلاش و تولید در جهت خدمت به جامعه و هم نوع فرا می خواند. و رستگاری در سایه عمل صالح و ترک منکرات را به عنوان مقصد رسیدن انسان مشخص می سازد.
در پایان باید گفت در جهان کنونی که آبستن حوادث و تحولات اساسی در زمینه های مختلف است، و سرعت تغییرات اجتماعی اقتصادی و ی رو به فزونی است آینده نگری بیشتر اهمیت پیدا کرده است. و انسان امروزه به خودی خود، بیش از بیش گرفتار دغدغه های مادی و ذهنی است. که این گفته به معنای موفقیت انسان در شناخت مسایل مربوط به برنامه ریزی و علوم دیگر نیست. بلکه متذکر شدن دوباره به تبعیت از وحی الهی و به کار بردن دستورات او در مباحث برنامه ریزی و الخصوص برنامه ریزی شهری است. می توان با تعمق بخشیدن به مباحث قرآنی ضمن درونی سازی باوری دینی مردم تدوین طرح ها - برنامه ها و ت گذاری ها را نیز متاثر از احکام الهی ساخت و اینچنین زندگی شهری را تجلیگاه احکام و وعده های الهی نمود.
صادق بهاری بابادی-کارشناس برنامه ریزی شهری
برنامه ,های ,آینده ,ها ,انسان ,ریزی ,برنامه ریزی ,را به ,است که ,برنامه ها ,وعده های
درباره این سایت